Adder

De adder (Vipera berus) is een inheemse slangensoort die voorkomt in grote delen van Europa en Azië. Het is de enige giftige slang die inheems is in Nederland en België. De adder is een prachtige, maar ook gevaarlijke slang die bij veel mensen angst inboezemt.

Uiterlijk

De adder heeft een vrij kenmerkend uiterlijk en is daardoor gemakkelijk te herkennen. De slang heeft een brede, driehoekige kop met twee kleine ogen en een verticale pupil. De ogen hebben een goudkleurige iris met een zwarte pupil. De kleur van de adder varieert van lichtbruin tot zwartbruin, met op de rug een zigzagpatroon van donkere, soms zwarte vlekken die doorlopen tot op de staart. De adder heeft een relatief korte staart, waarmee hij vaak snel kan bewegen. De slang kan een totale lengte bereiken van ongeveer 50 tot 80 cm, waarbij vrouwtjes vaak groter zijn dan mannetjes.

Leefgebied en verspreiding

Adders komen voor in grote delen van Europa en Azië, van Scandinavië tot aan de Kaukasus. Ze leven voornamelijk in vochtige, heuvelachtige gebieden, zoals heidevelden, duinen, bossen en moerassen. Adders houden van een rustige omgeving met veel schuilplaatsen, zoals boomstronken, hopen takken en stenen. Ook kunnen ze zich goed verstoppen in het gras en tussen de bladeren.

Voedsel

Adders zijn carnivoren en voeden zich met kleine zoogdieren, vogels, kikkers en hagedissen. Ze jagen voornamelijk op de grond en in struiken, waarbij ze hun prooi vaak besluipen en vervolgens snel toeslaan. Ze hebben kleine, scherpe tanden waarmee ze hun prooi kunnen grijpen en hun gif kunnen injecteren.

Gif

De adder is de enige giftige slang in Nederland en België. Het gif van de adder is relatief mild, maar kan wel gevaarlijk zijn voor mensen. Het gif bevat verschillende eiwitten die onder andere zorgen voor bloedingen en schade aan weefsels en organen. De adder gebruikt zijn gif alleen om prooien te doden en zichzelf te verdedigen. Bij een beet van een adder kan het gif pijn, zwelling, blauwe plekken en stijfheid veroorzaken. In zeldzame gevallen kan een beet leiden tot een anafylactische shock, een levensbedreigende allergische reactie.

Voortplanting

Adders hebben een voortplantingsseizoen van april tot juni. Mannetjes trekken dan naar de leefgebieden van de vrouwtjes om te paren. Na de paring zetten de vrouwtjes eieren af, meestal tussen juni en augustus. De eieren worden afgezet in een warme, beschutte omgeving, zoals onder een boomstronk of tussen gras. Na ongeveer 8 tot 10 weken komen de eieren uit en worden er jonge adders geboren, die ongeveer 18 tot 20 cm lang zijn. Het duurt ongeveer 3 tot 4 jaar voordat de jonge adders volwassen zijn en zich kunnen voortplanten.

Gedrag

Adders zijn koudbloedige dieren, wat betekent dat hun lichaamstemperatuur afhankelijk is van de omgevingstemperatuur. Als het koud is, zijn ze traag en inactief, en als het warm is, zijn ze actiever en sneller. In de zomer zoeken ze vaak beschutte plekken op om te rusten en te zonnen. In de winter houden ze een winterslaap.

Adders zijn over het algemeen solitaire dieren en vermijden menselijke aanwezigheid. Als ze zich bedreigd voelen, zullen ze zich meestal terugtrekken of proberen te ontsnappen. Als dat niet mogelijk is, zullen ze zich verdedigen door te bijten. Het is belangrijk om afstand te houden van adders en ze met rust te laten. Als je een adder ziet, blijf dan op afstand en maak geen plotselinge bewegingen.

Bescherming

Adders worden beschermd door de Wet Natuurbescherming en zijn opgenomen in de Rode Lijst van bedreigde diersoorten in Nederland. Ondanks deze bescherming worden adders nog steeds bedreigd door menselijke activiteiten, zoals het verlies van leefgebied en verstoring door recreatie. Het is belangrijk om voorzichtig te zijn en de leefgebieden van adders te beschermen, zodat deze prachtige dieren kunnen blijven voortbestaan.